نام های دیگر : Liquorice، مَتکی ، عصاره ریشه شیرین بیان را رُب السس گویند
نام علمی : Glycyrrhiza glabra
شیرین بیان گیاه علفی دارای ریشه های رونده در زیر زمین موطن اصلی آن کشورمان ایران میباشد شیرین بیان در اکثر مزارع کشور به طور خودرو میروید بیشترین محل رویش این گیاه در کنار دیوار باغ ها و مزارع حاصلخیز می باشد این گیاه به دو نوع تقسیم می شود یکی دارای ریشهای تلخ و دیگر دارای ریشهای شیرین که مصرف داروئی دارد هر دو این گیاه شباهت هایی به یکدیگر دارند نوع شیرین آن برگ های سبز تیره و تا حدودی براق در بعضی موارد برگ های آن بیضی شکل بدون دم برگ در شاخه تک میروید پر شاخه به شاخه اصلی وصل می باشد ارتفاع بوته گاهی به یک متر می رسد. بوته های نوع دوم کوتاهتر و از هم گسسته می باشد برگ های آن سبز تیره که در خاک آلوده می باشد این بوته ها را حیوانات علف خوار استفاده نمی کنند بعضی از کشاورزان آن ها را از دل زمین در می آورند در گودی زیر خاک میکنند در بهار از خاک آن ها برای کود در مزارع استفاده میکنند همان خاک برگ که برای باغچه ها استفاده میشود بیاد دارم در کودکی برای بر چیدن مگس و پشه و سایر حشرات پرنده مزارع بوته های تازه شیرین بیان را از مزارع می آورند در وسطه اطاق ها آویزان میکردند به علت شیره و حبسی که در برگ ها بود حشرات پرنده روی آن ها مینشستند دیگر قادر به پرواز نمیشدند روز بعد بوته ها ها در تنور میسوختند امروز انواع حشرهکش شیمیائی در دسترس است و دیگر کسی آن سنت ها را بیاد ندارد ریشه شیرین بیان یکی از مواد مصرفی کارخانجات داروئی کشور است و مازاد آن صادر می گردد برای داروسازی هر ساله کشاورزان در آخر پائیز یا قبل از فرا رسیدن بهار زمین های خود را برمیگرداند ریشههای شیرین بیان جمعآوری میکنند تا به موقع آنها برای فروش آماده کنند
خواص درمانی و روش مصرف
شیرین بیان طبیعت گرم و تردارد.
قسمت مورد استفاده : ریشه ، عصاره ریشه
سستی لثه : برای جلوگیری از سستی لثه ها بیست و پنج گرم ریشه را پوست کرده بعد نیم کوب با دو لیوان آب آهسته آن را جوشانده یک لیوان شود یک ساعت دم کرده بعد صاف شده آن را روزی سه مرتبه در دهان گرفته با انگشت لثه ها را ماساژ دهید این عمل تکرار شود تا بهبودی.
تقویت معده : ده گرم ریشه تمیز شده انار شیرین و ده گرم ریشه شیرین بیان را با یک لیوان آب سرد به مدت پانزده دقیقه آهسته جوشانده بعد صاف کرده ناشتا میل گردد مدت چهل صبح تمام
بی خوابی : برای بیخوابی باید ریشه را خوب مغز کرده و آن را کوبیده یک قاشق سوپ خوری را با یک فنجان آب سرد در قوری چینی بریزید بگذارید یک جوش بزند بعد آن را صاف کرده بنوشید
تنگی نفس : برای درمان تنگی نفس ساده یک قاشق مغز ریشه تمیز شده را با دو قاشق برگ توت فرنگی با یک لیوان آب سرد یک دقیقه جوشانده نیم ساعت دم کرده بعد از صاف کردن به جای ناشتا بنوشید به مدت یک هفته ادامه دهید.
ریفلاکس ، نفخ ، ترشی معده : دو قاشق سوپ خوری نرم کرده ریشه شیرین بیان یک قاشق نعناع نرم کرده یک قاشق بابونه یک قاشق پونه نرم کرده یک قاشق زیره سبز تمامی را خوب مخلوط کرده بعد از هر غذا یک قاشق مرباخوری را با یک لیوان آب جوش ده دقیقه دم کرده به جای چای میل گردد.
گلو درد : برای درمان گلو درد یک قاشق مرباخوری پودر شیرین بیان را با یک قاشق سوپ خوری سر گل بنفشه را با یک لیوان آب جوش بیست دقیقه دم کرده نیم ساعت بعد از هر غذا کمی قرقره کرده بعد میل گردد ادامه تا بهبودی.
بوی بد بدن : برای بوی بد زیر بغل یک قاشق پودر شیرین بیان یک قاشق برگ خشک گیاه شیرین بیان و یک قاشق مربا خوری نرم کرده پوست نارنج را با دو لیوان آب سرد یک جوش بزند نیم ساعت دم کرده بعد صاف کرده محل را شستشو دهید.
تاول بین انگشتان پا : یک قاشق سوپ خوری کوبیده شیرین بیان دو قاشق گلنار فارسی را با یک چهارم لیوان آب سرد یک دقیقه جوشانده نیم ساعت دم کرده بعد از صاف کردن محل ها را شستشو دهید.
آرامبخش اعصاب : یک قاشق چایخوری کوبیده شیرین بیان را با یک قاشق مرباخوری بهار نارنج دو قاشق سوپ خوری گل گاوزبان دو قاشق بادرنجبویه با هم مخلوط کرده هر وعده بعد از غذا یک قاشق مرباخوری با یک لیوان آب جوش دم کرده به جای چای میل شود.
نکته ی مهم :
مصرف مداوم شیرین بیان باعث بالا رفتن فشارخون می شود
منع مصرف برای زنان باردار